Izvor: Deutsche Welle

Groznica Zapadnog Nila

U Srbiji je od početka godine jedanaest osoba umrlo od posledica takozvane groznice Zapadnog Nila. Od ovog virusa, koji se prenosi ubodom komarca, obolelo je ukupno 126 ljudi ove godine, poslednji su podaci Instituta "Batut".

Virus je pre svega opasan za starije ljude ili one narušenog imuniteta. Simptomi su tipični za brojne bolesti koje prenose komarci: groznica i visoka temperatura, glavobolja, vrtoglavica, kasnije i osipi na koži. No tek svaki peti oboleli ima ove simptome. Virus može voditi upali moždane opne ili srčanog mišića. Ne postoje ni vakcina ni preventivni lekovi.

Virus potiče iz afričkih i azijskih zemalja, ali je utvrđen i u SAD, Kanadi, južnoj Francuskoj, a ove godine pogađa jug Evrope.

Lišmanijaza

Ovu zarazu prenose malene peščane mušice, i to samo oplođene ženke. Bolest je poznata i kao orijentalni čir, ali premda se pretežno pojavljuje u Sredozemlju i tropskim predelima, već je registrovana i u Nemačkoj. Tridesetak vrsta te mušice može nositi zarazu, a ljude može zaraziti njih deset. Godišnje oboli dvanaest miliona ljudi.

Fatalno zna da bude to što se simptomi katkad pojavljuju posle nekoliko sedmica ili meseci. Obično počinje temperaturom, glavoboljom i otečenim limfnim čvorovima. Na početku se na koži uglavnom razvija čir. Različiti tipovi lišmanijaze napadaju sluzokožu disajnih puteva ili unutrašnje organe poput jetre. Ne postoji vakcina, ali se bolest može tretirati ukoliko se primeti na vreme.

Sindbis virus

Sa ovim virusom imuni sistem čoveka obično lako izađe na kraj. Tek u ekstremnim slučajevima nakon simptoma sličnih gripu sledi upala mozga i zglobova – prevashodno šake, prstiju i skočnih zglobova. U najgorem slučaju takve upale mogu postati hronične. Nema vakcine. Virus figurira u Africi, ali je već ustanovljen i u evropskim zemljama.

Žuta groznica

Zloglasni virus u 34 zemlje Afrike i 13 zemalja Latinske Amerike. Razlog: prenose ga tigrasti komarci i srodne vrste kojima je potrebno izuzetno toplo podneblje da bi preživeli. Virus se može prenositi i između ljudi. Nakon temperature i simptoma sličnih gripu, bez valjanog lečenja može doći do upale moždane opne i otkazivanja organa.

Protiv žute groznice postoji vakcina. Neke od zemalja u kojima se pojavljuju dozvoljavaju turistima ulazak samo ukoliko su vakcinisani, recimo Uganda i Sijera Leone. Jedna doza vakcine drži ceo život.

Denga groznica

Azijski tigrasti komarac i srodnici, koji prenose ovaj virus, prava su pošast na Tajlandu i u drugim delovima jugoistočne Azije. Denga groznica se tako javlja od Avganistana do severne Australije, ali i u podsaharskoj Africi i Latinskoj Americi, sve do južnih država SAD.

Svake godine čak 96 miliona ljudi oboli, osećajući bol u mišićima i zglobovima ili glavobolju i povišenu temperaturu. Pri tome je, čak i posle izlečenja, opasnost velika – druga zaraza istim virusom mnogo je žešća od prve. Vakcinacija može imati teške nuspojave – čak i smrtne – te se preporučuje samo u zemljama gde 70 odsto stanovništva ima razvijena antitela protiv denga groznice. Tu se vakcinišu deca u starosti od devet godina i ljudi koji su već pretrpeli jednu ovakvu bolest.

Virus zika

Nju prenose vrste komaraca koje nose i žutu groznicu (Aedes aegypti) i azijski tigrasti komarac (Aedes albopticus) u tropskim oblastima Afrike, Latinske Amerike, Floride, jugoistočne Azije… Pre tri godine su u Brazilu brojna deca rođena sa teškim invaliditetom, takozvanom mikrocefalijom (umanjenjem lobanje) jer su majke tokom trudnoće obolele. Zika je posebno opasna u prvoj trećini trudnoće.

Kod odraslih pak virus nije tako opasan. Tek svaki peti razvije simptome poput upale sluzokože, osipa, bolova u zglobovima i temperature, ali oni uglavnom prolaze od sebe. Naučnici rade na pronalaženju efikasnog seruma.

Čikunguja

Reč potiče iz jezika naroda Makonde iz Tanzanije, gde je virus prvi put otkriven. Osim u istočnoj Africi, javlja se na indijskom potkontinentu, ostrvima u Indijskom okeanu i u jugoistočnoj Aziji. Simptomi i prenosioci su slični kao kod zike i denge. No posle tri dana visoke temperature i dve sedmice bolova u zglobovima, bolest prolazi, a pacijent je nakon toga ceo život imun na nju.

Malarija

Najpoznatija tropska bolest. Izaziva je parazit Plasmodium kojeg prenosi ženka jedne vrste komaraca iz tropskog roda Anopheles. Oko četrdeset odsto svetskog stanovništva živi u oblastima gde postoji rizik od malarije. Simptomi se lako mogu pomešati sa simptomima raznih bolesti i razlikuju se od slučaja do slučaja: od glavobolje i bolova u zglobovima, do preznojavanja i groznice, ali i proliva.

Tokom bolesti može doći do teških oštećenja nervnog sistema. Od posledica umire oko milion ljudi godišnje. Nema efikasne vakcine premda pitanje zaokuplja medicinu decenijama. Kao i kod svih ostalih vrsta komaraca, i ovde delimičnu zaštitu pruža zaprašivanje. U tropskim predelima se preporučuju mreže za prozore, kao i svetla odeća koja prekriva celo telo.